بیخوابی،علل و علائم آن

بی خوابی

بی خوابی از جمله اختلالات خواب است که شامل مواردی مانند مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن مکرر در حین خواب شب یا بیدار شدن صبح خیلی و ناتوانی و مشکل در به خواب رفتن مجدد است. کم خوابی به معنی ناتوانی در به خواب رفتن، ناتوانی در خواب ماندن در مدت طولانی یا به صورت عمیق می‌باشد.

کم خوابی معمولا ناشی از اضطراب، استرس، افسردگی و تنش‌های هیجانی ناشی از زندگی روزمره است. از دیگر دلایل اختلال در به خواب رفتن می‌توان به عدم احساس امنیت، علائم افسردگی شدید، ترس از تنهایی و مصرف مواد مخدر یا کافئین را نام برد. بی خوابی و کم خوابی در میان زنان دو برابر مردان است.1
 

انواع بی‌ خوابی 

بی‌خوابی شامل طیف گسترده‌ای از اختلالات خواب از کم شدن کیفیت تا کمیت خواب را شامل می‌شود. بی‌خوابی به صورت معمول سه نوع دارد:
 

بی‌‌خوابی گذرا

زمانی که علایم تا سه شب ادامه ادامه داشته باشند 
 

بی‌خوابی حاد

بی خوابی کوتاه مدت نام دیگر این نوع از بی‌خوابی است و علایم و نشانه‌های آن تا هفته‌ها باقی می‌ماند.
 

بی‌خوابی مزمن

این نوع از بی‌خوابی ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه دارد. بر اساس مرکز ملی بهداشت اکثریت مواد مبتلا به بی‌خوابی مزمن دارای مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای دیگر بوده‌اند.2
 

علت بی خوابی

از جمله دلایل بی خوابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

_ استفاده بیش از حد از موبایل، شبکه‌های اجتماعی و اینترنت

_ بالا رفتن سن

_ استرس و تنش‌های هیجانی ناشی از کار

_ اختلالات اضطرابی و نشانه‌های اضطراب و استرس

_ افسردگی و علائم افسردگی 

_ مصرف مواد اعتیاد آور (مواد مخدر و الکل)

_ ترس از تنهایی

_ عدم احساس امنیت

_ بی خوابی در بارداری.1
 

علائم بی‌ خوابی

نشانه‌های این مشکل شامل: 

سخت به خواب رفتن در هنگام شب 

بیدار شدن در طول شب 

بیدار شدن در صبح خیلی زود 

احساس بی حالی و کسلی بعد از خواب شبانه 

خواب آلودگی و خستگی در طول روز 

زودرنجی، افسردگی و اضطراب 

عدم تمرکز روی وظایف و ضعیف شدن توان یادآوری وقایع 

افزایش اشتباهات فردی و تصادف‌ها 

نگرانی مداوم در مورد خواب.2
 

درمان بی‌ خوابی

تغییر عادت‌های خواب و برطرف کردن بیماری‌ها و مشکلاتی که منجر به بی خوابی می‌شود، در نهایت برای بسیاری از مردم منجر به یک خواب راحت خواهد شد.

اگر راهکارهای درمانی موثر واقع نشود، پزشک درمان شناختی – رفتاری و درمان دارویی و یا مخلوطی از این دو را برای بالابردن کیفیت خواب به کار خواهد برد.

 

درمان شناختی – رفتاری بی خوابی 

درمان شناختی – رفتاری بی خوابی (CBT-I) به کنترل و یا محدود کردن افکار منفی که فرد را بیدار نگه می‌دارد کمک می‌کند و به صورت کلی به عنوان اولین قدم برای درمان بی خوابی شناخته می‌شود. باید گفت که این روش درمانی از نظر اثر بخشی مساوی و یا حتی بالاتر از داروها است. 

بخش شناختی این درمان به فرد آموزش می‌دهد تا باورهایی که بر کیفیت خواب او اثر می‌گذارند را شناخته و در نهایت آن‌ها را تغییر دهد. این بخش به فرد کمک می‌کند تا باورهای منفی و نگرانی‌هایی که او را بیدار نگه می‌دارد را محدود کرده و یا حتی کنترل کند. از طرفی دیگر این روش درمانی چرخه‌ای که به خاطر نگرانی از نخوابیدن به وجود می آید را کنترل خواهد کرد. 

بخش رفتاری این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا عادت‌های خوب خوابیدن داشته و از عادت‌هایی که او را از یک خواب خوب دور می‌کند را بسیار محدود کند. 

در این روش درمانی از راهکارهای زیر استفاده می‌شود: 
 

کنترل محرک

این روش به حذف فاکتورهایی که ذهن را مجبور به مقاومت در برابر خواب می‌کند بسیار کمک می‌کند. برای مثال احتمالا به فرد گفته شود که در یک ساعت خاص به رختخواب رفته و صبح در یک ساعت مشخص از خواب برخیزد، از چرت عصرگاهی پرهیز کرده و از اتاق خواب تنها برای خوابیدن استفاده کند. از طرفی برای انجام این روش از فرد خواسته می‌شود که اگر بعد از گذشت 20 دقیقه نخوابد، باید اتاق خواب را ترک کند و تنها زمانی به اتاق بازگردد که خواب آلود شود. 
 

روش‌های تمدد اعصاب

شل کردن عضلات، انجام روش بیوفیدبک و ورزش‌های هوازی که با دم و بازدم عمیق همراه هستند به کاهش استرس کمک می‌کنند. با انجام این روش‌ها تنفس، ضربان قلب، گرفتگی عضلات و خلق و خوی فرد کنترل شده و در نهایت به یک خواب راحت منجر خواهد شد. 
 

محدود کردن خواب

در این روش درمانی زمانی که فرد در تخت می‌ماند کم شده و از چرت عصرگاهی جلوگیری می‌شود. با انجام این روش فرد خسته شده و در شب بعد راحت‌تر به خواب می‌رود. به محض اینکه کیفیت خواب فرد بهبود پیدا کرد، زمانی که فرد در تخت می‌ماند زیاد می‌شود. 
 

بیدار ماندن به صورت بی اراده

این روش درمانی که با نام paradoxical intention هم شناخته می‌شود برای افرادی استفاده می‌شود که شکل شدیدی از اختلال اضطرابی را نشان می‌دهند. این روش در درمان اختلالات زیادی استفاده می‌شود و یکی از آن‌ها بی خوابی است.

فردی که با مشکل بی خوابی رو به رو است، مدام نگران این مسئله است که چرا نمی‌تواند بخوابد و همین به استرس او اضافه کرد، در این روش فرد به جای نگرانی و منتظر بودن برای خوابیدن بیدار می‌ماند. 
 

درمان با نور

اگر خیلی زود می‌خوابید و سپس خیلی زود از خواب بیدار می‌شوید، می‌توانید از نور برای به جلو انداختن ساعت درونی بدن استفاده کنید.1
 

برای درمان بی خوابی چه بخوریم

 

1.آووکادو و سالاد مغز و دانه

آووکادو غنی از پروتئین، چربی، فیبر و اسید های چرب ضروری است. شما می توانید این غذای فوق العاده را در هر زمان از روز بخورید و به دلیل هضم آسان آن، بسیار مناسب برای وعده شام است. این وعده غذایی سریع، ساده و مغذی میتواند شامل برش های آووکادو و مخلوط آن با انواع مختلف دانه (کدو تنبل، آفتابگردان، کتان، کنجد، دانه چیا) باشد که همچنین حاوی مواد مغذی هستند. این سالاد با برنج و بیسکوییت های ذرت بسیار عالی میشود.
 

2.سیب با گردو

سیب آب پز یا پخته شده دارای اثرات آرام بخش است که وقتی شما عصبی هستید، میتواند آرامتان کند. حتی زمانی که این اعصاب روی معده شما تاثیر می گذارد ، سیب برای تمام بدن مفید است.

اگر سیب را با برخی از آجیل و دانه ها مخلوط کرده اید، می توانید پروتئین اضافی، آنتی اکسیدان ها و فیبر را نیز دریافت کنید. با این حال، آن را ب بیش از حد با دانه ها و آجیل مخلوط نکنید. فقط هم زدن ساده کافی است.
 

3. سوپ خامه ای سبزیجات با آووکادو

سوپ خامه ای سبزیجات غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر هستند. شما می توانید سبزیجات مختلف را بسته به فصل انتخاب کنید، و به جای افزودن سیب زمینی یا پنیر، واکام را اضافه کنید. این جلبک دریایی بدون تغییر طعم سبزیجات،طعم خامه می دهد. بر خلاف همه سبزیجات که به صورت خام قدرت متابولیسم را فعال می کنند، در این نوع پخته اش این کار را انجام میدهد.
 

4.سیب زمینی شیرین، کاهو و سالاد کیوی

سیب زمینی شیرین، یک وعده مغذی بسیار مفید برای زمان شام است . از آنجایی که غنی از کربوهیدرات های سالم، پروتئین گیاهی، فیبر، ویتامین a، b، c، e و و مواد معدنی مثل آهن، منیزیم، کلسیم و روی میباشد.یک سالاد گرم خوشمزه با سیب زمینی شیرین، کاهو و کیوی درست کنید. کاهو دارای خواص آرامبخش است و کیوی کمک می کند غذا به درستی در سیستم گوارش شما حرکت کند. سالاد را با یک انگور خردلی شده و ترشی خرد شده بپوشانید.
 

5سوپ جو و گوشت

سوپ ها برای عمل هضم مفید هستند و به صورت خفیف، شکم را پر می کنند بنابراین آنها شام خوبی هستند. در میان موادی که می توانید استفاده کنید، جو و گندم برای قبل از خواب مناسب هستند.

جو سیستم عصبی شما را تنظیم می کند، چه شما دارای استرس، اضطراب، افسردگی و خستگی باشید چه نباشید. این دانه نیز برای سیستم گوارش عالی است.
نخود فرنگی بسیار راحت و قابل هضم است و همچنین سطح قند خون خود را تنظیم می کند.
 

6. آرد گندم سیاه با قارچ

با وجود نام آن، آرد گندم سیاه، گندم نیست وحاوی گلوتن نیست. نیمه راه بین دانه و حبوبات است، در سطح تغذیه، کاملا مغذی است، غنی از پروتئین و آسان برای هضم. و غذاهایی که به راحتی قابل هضم هستند اگر بخواهید،باعث کاهش و مبارزه با بیخوابی میشوند. می توان آن را مانند هر دانه دیگر مانند برنج پخت. ترکیب آن با قارچ یک ایده خوب است، زیرا بسیار مغذی هستند.3

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.drdr.ir
3.www.namnak.com